İnşaat Sektöründe Belgesiz Çalışan Oranı son yıllarda dikkat çeken ciddi bir sorunu temsil ediyor. Bu oran hem iş sağlığını hem de iş güvencesini doğrudan etkiliyor. Ayrıca sektördeki kalite standartlarını da olumsuz yönde şekillendiriyor.
Belgesiz işçilik neden büyük bir risk oluşturuyor?
Belgesi olmayan çalışanlar, mesleki eğitimden yoksun kalıyor. Bu durum iş kazalarının artmasına neden oluyor. Ayrıca kalite sorunları da yaygınlaşıyor. İnşaat projelerinde belgesiz çalışmak, iş güvenliği standartlarının ihlali anlamına geliyor. Ama yine de birçok firma bu kişileri düşük maliyet nedeniyle tercih ediyor. Bu durum hem işveren hem de çalışan için ciddi sorunlar doğuruyor.
MYK belgesi sektörde neden zorunlu hale geldi?
Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından verilen belgeler, çalışanların eğitim aldığını ve sınavı geçtiğini gösteriyor. Bu sistem sayesinde nitelikli iş gücü sağlanmaktadır. Ancak bazı işverenler hâlâ belgesiz çalıştırmaya devam ediyor. Oysa MYK belgesi almak yasal zorunluluk haline geldi. Aksi takdirde ağır para cezaları uygulanmaktadır. Bu da işletmelerin mali yükünü artırıyor.
Belgesiz çalışmanın ekonomik yansımaları nelerdir?
Kayıt dışı istihdam, devlete ciddi vergi kaybı yaşatıyor. Ayrıca iş kazalarında sigorta desteği sağlanamıyor. Ama bu durum yalnızca devleti değil, çalışanları da mağdur ediyor. İnşaat sektöründe belgeli istihdam oluşturmak için hem teşvikler artırılmalı hem de denetimler sıklaştırılmalıdır.
Denetim mekanizması ne kadar etkili?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı zaman zaman denetimler yapıyor. Ancak bu kontroller yeterli düzeyde değil. Çünkü belgesiz çalışan oranı hâlâ yüksek seviyede seyrediyor. Fakat çözüm yalnızca denetimle sınırlı kalmamalı. Eğitim merkezleriyle işbirliği yapılmalı ve toplum bilinçlendirilmelidir.
Belgelendirme süreci nasıl işliyor?
MYK tarafından yetkilendirilen belgelendirme kuruluşları süreci yönetiyor. Adaylar teorik ve uygulamalı sınavlara giriyor. Başarılı olan kişiler belge almaya hak kazanıyor. Ama belgelendirme süreci karmaşık değil. Aksine iletişim kurarak başvuru yapmak son derece kolay. Bu süreç sonunda çalışanlar yasal güvence altına giriyor.
Çözüm için neler yapılabilir?
Firmalar, çalışanlarını belgelendirme sürecine dahil etmelidir. Ayrıca devlet destekli teşvik programları artırılmalıdır. Ama çalışanlar da bu konuda bilinçli hareket etmelidir. Aksi halde hem iş güvencesi kaybolur hem de sektör zarar görür. Çünkü inşaat sektörü kaliteli iş gücüne muhtaçtır.
